Verslag najaarsbijeenkomst 25 november 2022
door prof. dr. Erik Beckers, vice-voorzitter
Op 25 november 2022 vond voor het eerst sedert de Corona pandemie weer een fysieke
bijeenkomst van het Consortium transfusiegeneeskundig onderzoek plaats in Utrecht.
Het thema van deze Najaarsbijeenkomst luidde: “Nieuwe ontwikkelingen rondom rode
bloedcelproducten”.
Na het welkomstwoord door de dagvoorzitter Erik Beckers (vice-voorzitter Consortium),
werd benadrukt dat fysieke aanwezigheid en de mogelijkheid tot actieve interactie met
deelnemers belangrijke voorwaarden werden genoemd om het doel van het consortium te
realiseren. Wellicht ten overvloede: het bieden van een platform voor professionals
betrokken bij wetenschappelijk onderzoek op het gebied van transfusie. Ook werd stilgestaan bij de afwezigheid van de voorzitter Dorothea Evers, die helaas wegens familieomstandigheden node werd gemist. Wij wensen haar en haar gezin alle goeds en hopen op een goed herstel van hun zieke dochtertje.
Als eerste presentatie en ter introductie gaf Robin van Bruggen, hoofdonderzoeker bij
Sanquin research, een mooi overzicht van de medical priorities van Sanquin. Een ambitieus
programma met 4 thema’s: Bleeding/hemostase, Immunity/inflammation, Immunotherapy,
en Anemia. Binnen het thema Anemia worden verschillende en gevarieerde onderwerpen
onderscheiden. Van donor specifieke onderdelen (werving, selectie, veiligheid) tot product
gerelateerde zaken (productverbetering, bewaarduur, gebruik rode cellen, preventie
tranfsfusiereacties) en basaal wetenschappelijke onderzoek naar kweekbloed.
De tweede spreker Emile van den Akker van Sanquin Research and Landsteiner Laboratories
ging door op het onderwerp kweekbloed met een indrukwekkend overzicht over de
voortgang en vooruitgang van het ‘kweken’ van erytrocyten uit immortale cellijnen (iPSCs).
De huidige mogelijkheden om op grote schaal in bioreactoren specifieke erytrocyten
(functionally enhanced, RBCs als delivery agents, HbF-ery’s) voor verschillende functie te
ontwikkelen, bieden nieuwe mogelijkheden. Aandacht werd ook geschonken aan de vele
samenwerkingsverbanden die deze ontwikkeling mogelijk maakten; met name de inzichten
die metabolomics onderzoek opleveren mag apart worden genoemd.
Sarah Valk promovendus Department of Clinical Transfusion Research/Sanquin Research
toonde nieuwe data met betrekking de invloed van geslacht van de donor op de uitkomsten
van RBC transfusies. De gegevens van de MATER study (Mortality After Transfusion of Ever
pregnant donor Red blood cells) worden op dit moment voor publicatie aangeboden. Tipje
van de sluier: vele methodologische uitdagingen werden succesvol aangepakt en de data
leidden tot nieuwe inzichten in interpretatie van potentiële confounders en hoe deze moeten worden gecorrigeerd.
Na de pauze kwam neonatologische transfusie problematiek aan bod. Irwin Reiss, hoofd van de afdeling Neonatologie ErasmusMC, maakte in een enthousiast en overtuigend betoog duidelijk dat volwassen rode cellen minder geschikt zijn voor (vroeggeboren) neonaten. De vergelijking met de omgeving op de top van de Mount Everest (zuurstofarm) met de in utero omgeving, was treffend (tip: BBC documentaire Doctors in the deathzone). De afgifte van zuurstof door HbA is groter, waardoor complicaties door zuurstofschade (O2-radicaalvorming) ontstaan. Bekende gevolgen zijn retinopathie en bronchopulmonale dysplasie als gevolg van uitrijpingstoornis door teveel zuurstof. Data met HbF bepalingen bij neonaten in de eerste 6 weken, toonden een negatieve correlatie met ontwikkeling van complicaties (hoe lager HbF, hoe sneller daling HbF; hoe meer morbiditeit). Deze presentatie was een warm pleidooi om te komen tot betere rode cel producten voor (vroeggeboren) neonaten: cord blood als bron voor HbF verrijkte erytrocyten.
Thomas Klei, manager product- en proces ontwikkeling Sanquin, ging door op de
ontwikkeling van cord blood RBC concentraat. Vele ontwikkelingen en inzichten verder
(aanpassing bewaarzak, non-DHEP, kleiner volume, aanpassingen bewaarvloeistof) hebben
geleid tot een product dat sterk is verbeterd, maar nog niet aan dezelfde eisen voldoet als
het volwassen standaard RBC concentraat: op dag 14 is er nog een te snelle ATP daling; meer
hemolyse). In de discussie die hierop volgde, stond de vraag centraal of de aard van het
product (namelijk het HbF zelf, dat minder goed buffert) niet de oorzaak is van het verschil.
Of met andere woorden aan een HbF product kunnen niet dezelfde eisen worden gesteld.
Vele suggesties werden geopperd, waarmee meteen de meerwaarde van deze
najaarsbijeenkomst duidelijk werd. Het toepassen van metabolomics, gebruik van RBCs uit
specifieke iPSCs en andere kruisbestuivingsideeën kwamen bijeen.
BEKENDMAKING ‘WINNEND’ PROJECT SUBSIDIE TOEKENNING CONSORTIUM
Na de presentaties, maakte Karen de Vooght, namens het bestuur van het consortium
bekend welk project was geselecteerd voor de subsidie van het consortium. Deze
ondersteuning van 14.500 euro is mogelijk gemaakt door de stichting Wetenschapsfonds
Bloedbank Midden Nederland. Een vijftal ingediende projecten werd beoordeeld op vooraf gestelde criteria. Het bestuur van het consortium is verheugd over het aantal inzendingen en was onder de indruk van de kwaliteit van elk project. Slechts één onderzoeksproject kon worden gehonoreerd.
De keuze viel op het project “ontwikkeling van een nieuw navelstreng rode cel bloedproduct voor transfusie aan premature neonaten”. Hoofdonderzoeker is Thomas Klei. Van harte gefeliciteerd!